Pytanie nadesłane do redakcji
Witam serdecznie. Jestem w 21. tygodniu ciąży. Toksoplazmoza ujawniła się w postaci powiększonych węzłów chłonnych 17.11.2013 r. - od razu szukałam przyczyny. Do zapłodnienia doszło ok. 23/24.11.2013 r. Badanie 16.12.2013 - IgG >200 - wynik dodatni/IgM 5,6 - dodatni/awidność niska 0,06. Od 20.12.2013 r. antybiotyk rowamycyna 3 mln. j. 2 razy dziennie. Kolejne badanie krwi 7.01.2014 r. IgG >650/IgM 4,62. Kolejne badanie 17.02.2014 r. IgG >650/IGM 1,3. Pytanie brzmi: czy przy tak wczesnym zastosowaniu rovamycyny - przy prawidłowo jak na ten czas rozwijającym się płodzie, powinnam się martwić, że doszło do zakażenia dzidziusia? Badanie USG 3D nie wykazało żadnych nieprawidłowości. Zastanawiam się nad pobraniem płynu owodniowego, żeby sprawdzić, czy pasożyt nie przedostał się do dzieciątka. IGM spada, IgG duże i na stałym poziomie. Proszę o pomoc, czy jesteśmy już „bezpieczni”, czy warto pobrać ten płyn? BARDZO DZIĘKUJĘ ZA POMOC!
Odpowiedział
dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Rozumiem Pani zdenerwowanie związane z niepokojem o dziecko, jednakże z Pani wywiadu wynika, że do zarażenia toksoplazmozą doszło przed ciążą. Ponieważ parazytemia, czyli obecność pasożytów we krwi, gdy mogą dostać się za jej pośrednictwem do płodu, utrzymuje się u dorosłego człowieka bardzo krótko i znika, gdy tylko pojawiają się swoiste przeciwciała, jest bardzo mało prawdopodobne, by doszło do zakażenia Pani dziecka. Już Pani pierwsze wyniki serologiczne były dodatnie, zatem ryzyko zakażenia płodu wynosi maksymalnie 1-3% (Gras i wsp. 2004).
Stosowany profilaktycznie w ciąży antybiotyk - rowamycyna, nie leczy toksoplazmozy, a jedynie kumuluje się w łożysku i utrudnia przeniknięcie pierwotniaka do płodu. W Pani przypadku stosowanie rowamycyny, gdy były już obecne swoiste przeciwciała, było zbędne. Jeżeli miano przeciwciał jest dodatnie, to nie ma już parazytemii i leczenie rowamycyną nic nie da. Badania serologiczne nie służą do oceny efektów działania rowamycyny i nie stwierdzą, czy doszło do zakażenia płodu, dlatego nie można odpowiedzieć na pytanie, „Czy już jesteśmy bezpieczni?”.
Co mogę Pani poradzić? Po pierwsze, przyjęto zasadę, że dodatnie wyniki powinno się potwierdzić w laboratorium referencyjnym, które ma możliwości wykonania bardziej specjalistycznych badań w kierunku toksoplazmozy (np. oznaczenia miana swoistych przeciwciał, IgA, czy testów z antygenami Toxoplasma spp.), co proponuję zrobić. Po drugie, nawet gdyby parazytemia wystąpiła na początku Pani ciąży, to jeszcze nie oznacza, że doszło do zarażenia dziecka. W I trymestrze dochodzi do zakażeń płodu jedynie w około 15% ciąż (czyli zdecydowana większość - 85%, płodów będzie niezarażona). Jak wspomniałem, ryzyko zarażenia w Pani przypadku szacuję na mniej niż 1-3%. Po trzecie, prawidłowy wynik badania USG potwierdzający niezaburzony rozwój płodu to bardzo dobra wiadomość.
Co do ewentualnej diagnostyki prenatalnej płodu, to decyzję podejmuje się wspólnie z położnikiem, proszę zdać się na jego doświadczenie. Chodzi o to, by ryzyko związane z samym zabiegiem nie przewyższało bardzo małego ryzyka wystąpienia toksoplazmozy wrodzonej w przypadku Pani dziecka. Proszę również pamiętać, że nawet gdyby doszło do zakażenia płodu, dostępne jest leczenie przeciwpierwotniakowe (zwykle pirymetamina z sulfadoksyną). Decyzję o leczeniu ze względu na jego toksyczność podejmuje się po potwierdzeniu zarażenia.
Piśmiennictwo:
Canadian Fam. Physician 1998 Sep; 1823. Am. Fam. Physician 1999 Feb 1; 59(3): 682CDC: Parasites - Toxoplasmosis
CDC: DPDx Toxolasmosis
Ebsco Health Library: Toxoplasmosis.
Gras L., Gilbert R.E., Wallon M. i wsp.: Duration of the IgM response in women acquiring Toxoplasma gondii during pregnancy: implications for clinical practice and cross-sectional incidence studies. Epidemiol. Infect. 2004; 132 (3): 541.
Jose G. Montoya and Jack S. Remington: Management of Toxoplasma gondii Infection during Pregnancy
Niezgoda A., Dobrzańska A.: Toksoplazmoza wrodzona - rozpoznawanie i leczenie. Przew. Lek. 2008; 2: 44-50.
OTIS: Toxoplasmosis and Pregnancy
Zoonosy.pl: Toksoplazmoza