Pytanie nadesłane do redakcji
Jestem w 7. tygodniu ciąży. Z badań wynika, że nie przechodziłam nigdy zakażenia cytomegalowirusem. Staram się zachowywać wszelkie środki ostrożności, jednak nurtuje mnie jedna kwestia: na wszystkich portalach opisujących CMV radzi się ciężarnym unikać kontaktu z osobami pracującymi z małymi dziećmi. Mój mąż, w sezonie zimowym, który właśnie się zbliża, pracuje z małymi dziećmi jako instruktor narciarstwa. Zdarza się, że dzieciom wyciera nosy albo mają zasmarkane ubrania. Jak w takim razie ustrzec się sytuacji, w której mąż się zarazi i przyniesie wirusa do domu? Nie mamy możliwości mieszkania osobno, a wiem, że to bez sensu, ponieważ czas wykluwania choroby może być długi i musielibyśmy rozstać się na cały okres ciąży. Jakie są szanse zarażenia taką "pośrednią" drogą i jak mamy się w związku z tym zachowywać, aby ograniczyć ryzyko?
Odpowiedział
dr hab. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Pani obawy są nieco nadmierne. Jak słusznie Pani zauważyła, środki ostrożności dotyczą kobiet ciężarnych, a nie ich mężów i innych domowników. Nie zaleca się rozdzielania małżeństw w okresie ciąży z powodu zakażenia cytomegalią partnera.
Zacznę od podstawowych informacji na temat cytomegalii. Zakażenie jest bardzo częste wśród dorosłych - w Polsce jest zakażonych około 80% dorosłych. To bardzo dobrze, że nie uległa Pani jak do tej pory zakażeniu CMV, bo nic nie grozi Pani dziecku. Jak rozumiem, nie wiemy, czy Pani mąż już uległ zakażeniu CMV, czy też nie. Gdyby był zakażony, to okresowo wydalałby wirusa w płynach ustrojowych. Największa zaraźliwość występuje po ostrym zakażeniu i utrzymuje się przez kilka tygodni, miesięcy. Okres wylęgania cytomegalii nabytej u zdrowych wynosi około 20-60 dni (1-2 mies.), więc w razie zarażenia męża zyskuje Pani jeszcze trochę czasu. Wirus cytomegalii cechuje się zdolnością do latencji, to jest utrzymywania się w organizmie do końca życia, podobnie jak np. opryszczka, która okresowo nawraca. Co jakiś czas dochodzi do wydalania wirusa CMV ze śliną, moczem i innymi wydzielinami. Nie jest możliwe całkowite usunięcie wirusa z organizmu. Dorośli zakażają się CMV głównie drogą kontaktów seksualnych. Gdyby mąż nie był zakażony, to może ulec zakażeniu CMV od małych dzieci. Głównym źródłem zakażenia jest wówczas ślina i mocz. Najważniejsze, by mąż unikał kontaktu z materiałem biologicznym pochodzącym od dzieci i dokładnie mył ręce po ewentualnym kontakcie z takimi wydzielinami, co radykalnie zmniejszy ryzyko zakażenia.
Zapobieganie cytomegalii wśród ciężarnych jest trudne, ponieważ wirus jest bardzo rozpowszechniony. Niemniej zaleca się zwykle:
- Unikanie całowania niemowląt i małych dzieci w usta lub w ich pobliżu
- Unikanie dzielenia się jedzeniem i piciem, używania wspólnych sztućców i napojów z niemowlętami i małymi dziećmi
- Staranne mycie rąk lub używanie rękawic gumowych przy wycieraniu nosów, śliny oraz w czasie zmiany pieluch
- Unikanie bliskich kontaktów z partnerem seksualnym, jeśli partner przechodzi aktualnie udokumentowane ostre zakażenie CMV w postaci zespołu mononukleozy (wówczas jego płyny ustrojowe i wydaliny zawierają dużo wirusów: ślina, wydzieliny narządów płciowych i nasienie).
Podsumowując, proponuję postępowanie zgodne z powyższymi zaleceniami: zachowywanie ostrożności w kontakcie z potencjalnie zaraźliwym materiałem biologicznym i unikanie kontaktów z małymi dziećmi, które mogą prowadzić do zakażenia CMV. Warto zbadać, czy Pani mąż jest zakażony CMV - osoba z latentnym zakażeniem jest stosunkowo mało i tylko okresowo zaraźliwa, dlatego nie wymaga izolacji.
