Leczenie cukrzycy ciążowej

Pytanie nadesłane do redakcji

Jestem w 32. tygodniu ciąży i mam cukrzycę ciążową od 24. tygodnia. Do tej pory wystarczała dieta, od kilku dni stężenie glukozy na czczo przekracza 90, a po posiłkach w górnej granicy (110-118). Czy jest jakiś sposób na obniżenie stężenia cukrów na czczo (przyrost masy w normie i u mnie i u dziecka)?

Odpowiedziała

prof. dr n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta
ginekolog położnik, endokrynolog, seksuolog
Kierownik Katedry Zdrowia Kobiety
Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) cukrzyca ciążowa (GDM) jest to zaburzona tolerancja węglowodanów, która u danej kobiety po raz pierwszy rozwinęła się w danej ciąży lub po raz pierwszy została w czasie ciąży wykryta. GDM jest to przejściowe pogorszenie metabolizmu glukozy i insuliny przekraczające możliwości kompensacyjne trzustki, wskutek czego rozwija się klinicznie jawna nietolerancja glukozy. Częstość występowania GDM szacuje się: od około 3% populacji ciężarnych do 12% i więcej. Hiperglikemia w ciąży zwiększa ryzyko powikłań u ciężarnej i rozwijającego się płodu oraz może negatywnie wpłynąć na dalszy rozwój dziecka. Dlatego niezależnie od rodzaju cukrzycy (przedciążowa czy hiperglikemia rozpoznawana w czasie ciąży) w trakcie terapii dąży się do wartości glikemii oznaczanych u zdrowych ciężarnych. Obecnie za docelowe uznaje się następujące wartości glikemii w samokontroli:

  • na czczo i przed posiłkami: 60-90 mg/dl (3,3-5,0 mmol/l);
  • maksymalna glikemia w 1. godzinie po posiłkach: <120 mg/dl (<6,7 mmol/l);
  • między godziną 2.00 a 4.00: >60 mg/dl (>3,3mmol/l).

Podstawę zmniejszenia stężenia glukozy we krwi stanowi dieta cukrzycowa. Jej główne założenia zostały przedstawione w Standardzie Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczącego postępowania u kobiet z cukrzycą z 2011 r. Dieta ta powinna być prawidłowo skonstruowana pod względem jakości i ilości składników. Dzienna racja pokarmowa powinna składać się w 40-45% z węglowodanów (z przewagą złożonych - warzywa, pieczywo pełnoziarniste, kasze), w 30% z białka (1,3g/kg masy ciała), w 20-30% z tłuszczów (z przewagą wielonienasyconych). Liczba kalorii zależna jest od masy ciała, wzrostu, aktywności fizycznej i wieku - średnie dobowe zapotrzebowanie kaloryczne wynosi około 35 kcal na kg należnej masy ciała, czyli 1500-2400 kcal. U kobiet z nadwagą zaleca się dostosowanie podaży kalorycznej do BMI. Pożywienie powinno zabezpieczać prawidłowy przyrost masy ciała, tj. średnio 8-12 kg w zależności od wyjściowej masy ciała (od około 7 kg dla BMI >29,0 kg/m2 do 20 kg dla BMI <19,8 kg/m2). Taka dieta zapewnia prawidłowy rozwój płodu, ponadto pozwala na lepszą kontrolę metaboliczną cukrzycy i redukcję dawek insuliny. Pokarmy powinny być rozłożone na 3 posiłki główne i 3 dodatkowe, spożywane jako drugie śniadanie, podwieczorek i posiłek przed snem. Szczególnie ważny jest posiłek spożywany między godz. 22.00 a 22.30, zabezpiecza on bowiem ciężarną kobietę przed hipoglikemią nocną i głodową ketogenezą. Powinien on zawierać około 25 g węglowodanów złożonych. Zaleca się podawanie preparatów witaminowych ogólnie dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym, zgodnie z zaleceniami obowiązującymi dla wszystkich ciężarnych.

Umiarkowana, systematyczna aktywność ruchowa jest drugim, poza dietą, podstawowym elementem leczenia cukrzycy ciążowej. Zaleca się pływanie, specjalnie dobrane zestawy ćwiczeń (tzw. aerobik dla ciężarnych), turystyka piesza, czy nordic walking. Wysiłek fizyczny poprawia utylizację glukozy, zmniejsza insulinooporność tkanek i zwiększa ich wrażliwość na insulinę.

U około 10-40% kobiet z cukrzycą ciążową mimo stosowanej diety ciężarnej nie udaje się uzyskać zalecanego stężenia glukozy. W związku z tym należy włączyć u nich insulinę. Obecnie do stosowania w czasie ciąży dopuszczone są insuliny ludzkie oraz krótko działające analogi insulin. Nie zaleca się w tym okresie preparatów doustnych insuliny.

Z uwagi na narastającą insulinooporność obserwuje się również skoki glikemii na czczo. Taka sytuacja wymaga podawania insuliny na noc, tzw. długo działającej, aby umożliwić przechodzenie glukozy do wątroby i obniżyć w ten sposób stężenie glukozy na czczo. Jeśli stężenie glukozy przed posiłkami w ciągu dnia jest za duże, insulinę długo działającą podaje się także rano.

W przypadku leczenia insuliną u ciężarnej mogą wystąpić objawy niedocukrzenia, takie jak: splątanie, zawroty głowy, drżenia, bóle głowy, nagłe uczucie głodu, spocenie, osłabienie. Należy wówczas zmierzyć stężenie glukozy, a gdy zbyt niskie spożyć posiłek zawierający cukier, czyli np. pół szklanki soku jabłkowego lub pomarańczowego, szklankę chudego mleka, łyżeczkę miodu lub brązowego cukru.

11.06.2015
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Bakteryjna waginoza w ciąży
  • Zakażenie bakterią Chlamydia trachomatis w ciąży
  • Małopłytkowość w czasie ciąży
  • Nowotwór złośliwy a ciąża
  • Stan przedrzucawkowy i rzucawka
  • Podwyższone ciśnienie tętnicze krwi u kobiet w ciąży
  • Nadciśnienie przewlekłe u kobiet w ciąży
  • Cukrzyca u kobiet w ciąży
  • Zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki u kobiet w ciąży
  • Cukrzyca – typy cukrzycy, badania i sposoby leczenia
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta