Pytanie nadesłane do redakcji
Jak długo plemniki żyją w ciele kobiety i na ile dni przed owulacją mogę być pewna, że nie zajdę w ciążę? Nie chcę brać tabletek hormonalnych, a mój partner jest uczulony na lateks i nie może używać prezerwatyw.
Odpowiedziała
prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta
ginekolog-położnik, endokrynolog, seksuolog
Kierownik Katedry Zdrowia Kobiety
Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Z Pani pytania wynika, że jest Pani zainteresowana metodą kalendarzykową (metodą Knausa-Ogino). Współczesna literatura fachowa wymienia ją jako jedną z naturalnych metod planowania rodziny - a nie wprost metodą antykoncepcyjną. Metoda ta wbrew pozorom nie jest prosta i aby ją stosować należy m.in. zrozumieć jej podstawowe założenia, oparte są na następujących przesłankach:
- w każdym cyklu miesięcznym dochodzi zwykle do jednej owulacji
- zdolność komórki jajowej do zapłodnienia wynosi 6-12 godzin od owulacji
- zdolność plemników do zapłodnienia wynosi 3-4 dni
- faza lutealna - druga faza cyklu miesięcznego, trwa zawsze 12-14 dni, od owulacji do kolejnej menstruacji
- faza proliferacyjna - pierwsza faza cyklu miesięcznego, trwająca od krwawienia miesięcznego do owulacji - może mieć różną długość.
Wynika z tego, że powstrzymanie się od stosunku płciowego, w okresie 4 dni przed i 4 dni po owulacji, zabezpiecza przed zajściem w ciążę. Należy jednak zaznaczyć, że czas przeżycia niektórych plemników może wynosić nawet do 7 dni, co stawia założenia metody pod znakiem zapytania. Ponadto problemem jest precyzyjne wyznaczenie dnia owulacji, co nie jest proste, a w warunkach domowych wręcz niemożliwe. Każda miesiączkująca kobieta wie przecież, że długość cykli miesięcznych może być bardzo różna i nieprzewidywalna. Wpływ na nią mogą mieć czynniki, takie jak stres, choroby, przyjmowane leki.
W praktyce kobieta prowadzi przez rok bardzo dokładny kalendarzyk, a następnie określa najkrótszy i najdłuższy cykl w danym roku. Otrzymane wyniki podstawia do wzorów i w ten sposób, w wielkim przybliżeniu, otrzymuje zakres dni płodnych w każdym swoim cyklu. Powyższe powody są jedynie najważniejszymi, ale zarazem wystarczającymi do stwierdzenia, iż metoda kalendarzykowa jest obecnie uważana za bardzo niepewną i nieskuteczną. Jej założenia są natomiast stosowane z powodzeniem w leczeniu niepłodności, kiedy ustala się dni płodne, tak aby zmaksymalizować szansę na zajście w ciążę.
Dobranie metody antykoncepcyjnej dla każdej kobiety, powinno się odbywać bardzo indywidualnie, ale zawsze z udziałem lekarza ginekologa. Bierze on pod uwagę nie tylko korzyści antykoncepcyjne, ale i szereg uwarunkowań zdrowotnych, w tym hormonalnych, danej pacjentki. Przy mnogości dostępnych obecnie na rynku metod, właściwie każdej kobiecie można zaproponować skuteczną, bezpieczną antykoncepcję. Co do prezerwatyw ? od dłuższego czasu na rynku dostępne są prezerwatywy bez lateksu, które nie powodują reakcji alergicznych. Dodatkowo chronią one przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
