Infekcja dróg moczowych u ciężarnej

Pytanie nadesłane do redakcji

Mam 27 lat i jestem w 18. tygodniu pierwszej ciąży. Już kilkakrotnie, od kiedy zaszłam w ciążę, odczuwałam świąd i pieczenie pochwy, a także ból podczas stosunku. Od lekarki i otrzymałam przeciwgrzybicze globulki dopochwowe, które brałam łącznie już 6 razy. Pomagało i po kuracji wyniki badania moczu były prawidłowe. Ale dolegliwości szybko wracały i cały proces zaczynał się od nowa. W dodatku mój mąż również zaczął odczuwać świąd i pojawiła się u niego wysypka narządów płciowych, co leczył maścią przeciwgrzybiczą. Gdy po raz kolejny (czyli siódmy) powróciły dolegliwości, jeszcze przed leczeniem (tym razem lekarka przepisała Nystatynę) zrobiłam badanie moczu moje i męża. Wyniki badania męża są w normie, jedynie pojawiły się nieliczne bakterie. Natomiast u mnie – ciężar właściwy 1,010 kg/l, a leukocyty w polu widzenia "bardzo liczne, całe pole usiane", a bakterie "pojedyncze". Proszę mi powiedzieć, czy takie wyniki mogą świadczyć o grzybicy narządów płciowych, czy jest to już raczej objaw zapalenia układu moczowego.
Proszę o odpowiedź, ponieważ kolejną wizytę u lekarza mam dopiero za trzy tygodnie, a obecnie leczę się Nystatyną.
Czy może warto powtórzyć to badanie? Tylko czy najlepiej jeszcze podczas leczenia, czy już po nim? I czy mój mąż także powinien udać się do lekarza?

Odpowiedziała

prof. dr n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta
ginekolog położnik, endokrynolog, seksuolog
Kierownik Katedry Zdrowia Kobiety
Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Infekcja dróg moczowych w I i II trymestrze ciąży stanowi poważne zagrożenie w aspekcie utrzymania ciąży i powikłań dotyczących prawidłowego rozwoju płodu oraz konsekwencji zdrowotnych dla organizmu ciężarnej (zagrożenie przedwczesnym porodem, niska masa urodzeniowa noworodka). Najczęstszymi infekcjami są te wywoływane przez bakterie (najczęściej Escherichia coli) oraz przez grzyby. Przy częstych, przewlekłych stanach zapalnych dróg moczowych w wywiadzie, prawidłowe jest wykonanie posiewu moczu wraz z antybiogramem i w efekcie leczenie celowanym antybiotykiem.

U ciężarnych poprawne diagnostycznie jest badanie mikologiczne oraz bakteriologiczne pochwy wraz z jednoczesnym wykonaniem posiewu bakteriologicznego moczu. Leczenie celowane infekcji dróg moczowych z uwzględnieniem szkodliwości leku dla rozwijającego się płodu obejmować powinno leczenie obojga partnerów. Leczenie Pani wyłącznie lekiem przeciwgrzybiczym, jakim jest Nystatyna, należy traktować jako niepełne i mało skuteczne bez wiedzy o jakości i typie bakterii prawdopodobnie towarzyszących tej infekcji. Obecność bakterii w badanym moczu przy uwzględnieniu prawidłowego pobrania moczu do badania (tzw. strumień środkowy do probówki) nie świadczy o grzybiczej etiologii tej infekcji, a znamiennym wskaźnikiem zapalenia bakteryjnego dróg moczowych u Pani jest obecność leukocytów w badanej próbce moczu (norma przy braku infekcji od 2 do 3 leukocytów w polu widzenia).

Opis "całe pole usiane leukocytami" potwierdza bakteriomocz i infekcję bakteryjną dróg moczowych. Samo leczenie Nystatyną nie da efektu wyleczenia tej infekcji, a dalsze namnażanie bakterii w drogach moczowych może pogorszyć stan zdrowia Pani i negatywnie wpłynąć na przebieg ciąży. Najlepszym działaniem terapeutycznym jest połączenie właściwego antybiotyku z lekiem przeciwgrzybiczym.

Dodatkowo warto skontrolować poziom cukru we krwi i morfologię pod kątem niedokrwistości (niedobory żelaza). Ginekolog powinien także określić, czy przyczyną infekcji grzybiczej nie jest zmiana nabłonka szyjki macicy. W zapobieganiu nawrotom korzystne będzie kontrolowanie papierkiem lakmusowym pH pochwy i zapewnienie właściwego poziomu kwasowości, poprzez dostarczanie pałeczek kwasu mlekowego w postaci globulek dopochwowych lub płukania (mniej wygodne do zastosowania w domu). Również noszenie dopasowanej, zbyt ciasnej bielizny, z dużą zawartością sztucznych włókien powoduje zwiększenie wilgoci i temperatury, sprzyjać rozwojowi infekcji, tak więc stosowanie bielizny bawełnianej będzie czynnikiem działającym ochronnie.