×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Po alkohol sięga 16 proc. ciężarnych Europejek

Anna Piotrowska
zdrowie.pap.pl

Wśród Europejek najczęściej w ciąży piją Brytyjki, a najwięcej Włoszki. Co najmniej jedna czwarta pijących ciężarnych Polek wypija nie mniej niż jedno "małe piwo" w miesiącu.

Fot. pixabay.com

Jaka jest skala picia alkoholu przez ciężarne, dokładnie nie wiadomo – europejskie dane na ten temat są niekompletne i dotyczą tylko określonych krajów lub rejonów. Z jednych badań wynika, że w ciąży alkohol pije aż 82% Irlandek i 75% Brytyjek. Z innych z kolei, że zaledwie 6% Szwedek zarejestrowanych w centrach medycznych dla przyszłych matek i 52% Rosjanek odwiedzających państwowe kliniki położone w okolicach Moskwy.

Skandynawskie badanie

Ile kobiet w ciąży spożywa alkohol – postanowili więc dociec skandynawscy badacze pod kierownictwem Ann-Charlotte Mardby z uniwersytetu w Goteborgu. Dbając o jednolitość zbieranych informacji naukowcy stworzyli jeden rozpowszechniany w kilkunastu krajach Europy kwestionariusz, zawierający pytania nie tylko związane z piciem w ciąży, lecz również m.in. z wiekiem, wykształceniem oraz paleniem tytoniu (badacze chcieli sprawdzić, czy istnieją powiązania między paleniem przed zajściem w ciążę a późniejszą konsumpcją napojów alkoholowych).

Do wypełnienia ankiety poprzez strony internetowe i serwisy społecznościowe odwiedzane przez przyszłe i młode matki zostały zaproszone kobiety będące w ciąży lub posiadające dziecko młodsze niż 12 miesięcy. W sumie na wszystkie pytania badaczy odpowiedziało 7905 kobiet z 11 krajów Europy (Wielkiej Brytanii, Rosji, Szwajcarii, Serbii, Włoch, Finlandii, Chorwacji, Francji, Polski, Szwecji i Norwegii). Podstawowe zapytanie brzmiało: „Czy piłaś jakikolwiek alkohol, po tym jak dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży?”. Odpowiedź „tak” otwierała dalsze pytanie o częstotliwość spożywania napojów alkoholowych.

Naukowcy pytali o to, jak często dana kobieta spożywała napoje wyskokowe, zdefiniowane w formie standardowych porcji alkoholu odpowiadających około 12 gramom 100% alkoholu, czyli małej puszce lub butelce (330 ml) piwa albo cydru, szklaneczce (120 ml) wina lub jednemu szotowi (40 ml) wódki czy likieru.

Wykształcone kobiety piją częściej

Uzyskane wyniki szczegółowe były dość zaskakujące:

  • Najczęściej z badanych Europejek picie w ciąży deklarowały Brytyjki (28,5%), zaraz po nich są Rosjanki (26,5%) i Szwajcarki (20,9%)
  • Najrzadziej w Europie do picia w ciąży przyznały się Norweżki (4,1%), Szwedki (7,2%) i Polki (9,7%)
  • Średnio w Europie po napoje alkoholowe w ciąży sięga 16% kobiet i 38,9% z nich pije co najmniej jedną jednostkę alkoholu na miesiąc
  • Zazwyczaj więcej alkoholu spożywają kobiety starsze i lepiej wykształcone, to znaczy takie, które nie zakończyły edukacji na liceum.

– Kobiety wykształcone piją w ciąży więcej także i w Polsce – mówi dr Katarzyna Okulicz-Kozaryn z Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. – Są samodzielne, dobrze zarabiają, obracają się wśród mężczyzn, przejmują wzorce męskie wzorce zachowań. Picie alkoholu wynika z przyjętego stylu życia.

Jedna Europa, wiele modeli picia w ciąży

Najwięcej regularnie pije się we Włoszech. Spośród wszystkich Włoszek, które przyznały, że piły alkohol po tym, jak się zorientowały że są w ciąży (czyli 18,2% respondentek), aż 7,8% pijących ciężarnych spożywa więcej niż 2 jednostki alkoholu tygodniowo, 18,1% – 1-2 jednostki tygodniowo. To oznacza, że blisko 26 proc. pije regularnie co najmniej 1 jednostkę tygodniowo. Co więcej, po zsumowaniu danych okazało się, że co najmniej jedną jednostkę alkoholu miesięcznie wypija aż 56,6% Włoszek przyznających się do picia w czasie ciąży.

Zaraz za mieszkankami Italii uplasowały się Szwajcarki – wśród nich co najmniej jedną jednostkę alkoholu miesięcznie wypija 54,7% – oraz Brytyjki – 52,2%.

Na tle Szwajcarek Polki są bardziej wstrzemięźliwe. Więcej niż 2 jednostki alkoholu wypija 1,5% kobiet, które w ogóle piły alkohol w czasie ciąży, 1-2 tygodniowo – 4,5%, a 1-4 miesięcznie – 20%. Ponad 70% badanych stwierdziło, że w czasie całej ciąży wypiły najwyżej 1-2 drinki.

Niejednoznaczne wyniki badań

– W Polsce prowadzono też inne badania dotyczące spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży. Dawały one bardzo różne wyniki – mówi dr Okulicz-Kozaryn. – W ogólnopolskich badaniach Głównego Inspektoratu Sanitarnego do picia przyznało się 15% ankietowanych, a np. w badaniach w województwie warmińsko-mazurskim – 40%. Wszystko zależy tak naprawdę od sposobu zbierania danych

Badania skandynawskich uczonych także mają swoje słabe strony. Po pierwsze dotyczą jedynie internautek odwiedzających strony związane z rodzicielstwem. Odsetek kobiet w wieku rozrodczym posiadających dostęp do sieci w krajach biorących udział w badaniach nie zawsze jest taki sam. Podczas gdy w Skandynawii dostęp do internetu ma właściwie 100% kobiet, w Rosji i Serbii zaledwie połowa. Dostęp do internetu nie oznacza też automatycznie, że przyszła matka poszukuje w nim informacji o ciąży i macierzyństwie.

Nie wiadomo również, na ile szczere były respondentki. Niewykluczone, że nie chciały się przyznać, nawet same przed sobą, ile naprawdę piją. Ponadto, włączenie do badań kobiet w każdym trymestrze ciąży mogło mieć wpływ na otrzymywane wyniki (zaniżać ilość spożywanego alkoholu).

Jak przyznają autorki badań opublikowanych w czasopiśmie „Women and Birth”, uzyskane wyniki są jednak o tyle niepokojące, że gdyby ekstrapolować je na całą populację dzieci rodzących się w owych 11 krajach Europy, każdego roku aż 700 tys. dzieci może być wystawionych na niekorzystne działanie alkoholu.

Jesteś w ciąży? Nie pij!

– Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży. W każdym jej okresie może dojść do uszkodzenia płodu – podkreśla dr Okulicz-Kozaryn. – Na przykład poważne upicie się w pierwszych tygodniach ciąży może mieć skutek w postaci charakterystycznych dla FAS (fetal alcohol syndrome) zmian wyglądu twarzy dziecka.

FAS to przede wszystkim uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, które mogą występować także bez wyraźnych zmian wyglądu. Zaburzenia w rozwoju fizycznym i psychicznym dziecka, których powodem było spożywanie alkoholu przez kobietę w czasie ciąży (Fetal Alcohol Spectrum Disorder – FASD) mogą obejmować zmiany strukturalne mózgu, na przykład małogłowie, częściowy albo całkowity brak ciała modzelowatego, niedorozwój móżdżku, objawy neurologiczne (np. zaburzenia motoryki, neurosensoryczną utratę słuchu, zaburzenia w koordynacji wzrokowo-manualnej). Często dochodzi również do uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Osoby z FASD mogą mieć szereg zaburzeń rozwojowych, obejmujących funkcje werbalne, pamięci, uwagi, funkcje wykonawcze i myślenie abstrakcyjne, co znacząco może ograniczać ich osiągnięcia szkolne i kompetencje społeczne. Zdarza się, że objawy FASD są dostrzegalne w pełni dopiero w wieku szkolnym dziecka, kiedy okazuje się, że nie radzi sobie z nauką i przestrzeganiem norm społecznych.

25.04.2017
Zobacz także
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta