×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Poczęcie dziecka

Dr n. med. Bartłomiej Barczyński
I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii
Uniwersytet Medyczny w Lublinie

W procesie zapłodnienia do komórki jajowej wnika zarówno główka, jak i witka plemnika. Jądro plemnika łączy się z jądrem komórki jajowej tworząc zygotę – strukturę, w której materiale genetycznym zapisane są wszystkie informacje dotyczące przyszłego dziecka, między innymi jego płeć.

Zapłodnienie

Za moment (akt) poczęcia dziecka powszechnie uważa się moment zapłodnienia, czyli proces połączenia i zespolenia jądra plemnika z jądrem komórki jajowej, który prowadzi do powstania zygoty.

Do zapłodnienia dochodzi w części bańkowej jajowodu. Gotowa do zapłodnienia komórka jajowa uwalniana jest z pęcherzyka dominującego w chwili jego pęknięcia, czyli owulacji. Następnie zostaje przechwycona przez strzępki jajowodu, po czym jest transportowana do dalszych części jajowodu.

W międzyczasie komórka jajowa ulega podziałom mejotycznym, w wyniku których jej materiał genetyczny złożony będzie z haploidalnej liczby chromosomów (u człowieka 23). Do jajowodu męskie komórki płciowe (plemniki) dostają się w wyniku procesu zaplemnienia (inseminacji).

Ryc. 1. Z lewej strony rysunek jądra, męskiego gruczołu rozrodczego, w którym produkowane są plemniki. Z prawej: plemnik (podział na główkę, część środkową i ogonek)

Plemniki zdeponowane w pochwie dostają się do bańki jajowodu poprzez kanał szyjki i jamę macicy. Każdy plemnik, który dostaje się do dróg rodnych kobiety, ma już haploidalną liczbę chromosomów (23).

W prawidłowym nasieniu mężczyzny występuje kilkaset milionów plemników. Do komórki jajowej dociera jedynie kilkaset z nich. Wędrówka plemników jest możliwa dzięki ich własnemu ruchowi, jak również wspomagającym skurczom narządów mięśnia macicy.

W procesie transportu plemników istotną rolę odgrywa proces modyfikacji błony komórkowej plemnika, zwany kapacytacją. Natomiast niezbędnymi enzymami w procesie zapłodnienia są hialuronidaza i akrozyna umożliwiające przebicie błony komórkowej komórki jajowej.

Proces zapłodnienia

Ryc. 2. Proces zapłodnienia

W procesie zapłodnienia do komórki jajowej wnika zarówno główka, jak i witka plemnika. Jądro plemnika łączy się z jądrem komórki jajowej tworząc zygotę – strukturę zawierającą podwójną (diploidalną) liczbę chromosomów (46), w której materiale genetycznym zapisane są wszystkie informacje dotyczące przyszłego dziecka, m.in. jego płeć.

Płeć dziecka jest zdeterminowana rodzajem plemnika, który wniknie do komórki jajowej. Jeśli do komórki jajowej dostanie się plemnik z chromosomem X, dziecko będzie miało płeć żeńską, a jeśli Y, dziecko będzie płci męskiej. Pierwszy podział mitotyczny zygoty zachodzi po około 30 godzinach od zapłodnienia, następne podziały prowadzą do powstania struktury złożonej z około 16 komórek, czyli moruli. W stadium moruli zaczyna dochodzić do organizacji i biegunowego przemieszczania się komórek, co prowadzi do powstania blastocysty. W stadium blastocysty dochodzi do zagnieżdżenia zarodka w jamie macicy (proces implantacji).

Zagnieżdżenie zarodka

Zagnieżdżenie (implantacja) zarodka to proces wnikania blastocysty w głąb błony śluzowej macicy. Zarodek zagnieżdża się zazwyczaj na przedniej lub tylnej ścianie macicy, a dochodzi do tego najczęściej między 8. a 12. dniem rozwoju zarodka. Może temu towarzyszyć niewielkie krwawienie z jamy macicy. Właściwy przebieg zagnieżdżenia zarodka warunkowany jest odpowiednio dużym stężeniem progesteronu wydzielanego przez ciałko żółte jajnika.

Ryc. 3. Pierwsze etapy ciąży, od zapłodnienia w komórce jajowej w jajowodzie do jej zagnieżdżenia w ściance macicy

Zagnieżdżeniu w jamie macicy ulega zarodek w stadium blastocysty, w którym komórki ułożone są już w ściśle określony sposób, tworząc zawiązki ekto- i endodermy, z których w miarę rozwoju ciąży, powstaną listki zarodkowe i wszystkie tkanki płodu. Do procesu implantacji przygotowuje się nie tylko zarodek, ale również błona śluzowa macicy, która ulega pogrubieniu i znacznemu przekrwieniu. Błona śluzowa macicy podlega przemianie doczesnowej i od tej pory określa się ją mianem błony doczesnowej.

Gdy wszystkie te warunki zostają spełnione, dochodzi do prawidłowego procesu zagnieżdżenia zarodka w obrębie błony śluzowej macicy. Z komórek otaczającej go warstwy zewnętrznej tworzy się trofoblast, struktura odpowiedzialna za odżywianie zarodka, z której pod koniec I trymestru rozwinie się łożysko.

24.10.2011
Zobacz także
  • Przebieg ciąży: pierwsze 12 tygodni
  • Jak ustalić wiek dziecka i termin porodu?
  • Jak rozpoznać ciążę?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Zakażenie wirusem cytomegalii w ciąży
  • Hemoroidy w ciąży
  • Nowotwór złośliwy a ciąża
  • Ospa wietrzna u kobiet w ciąży
  • Zakażenie parwowirusem B19 w ciąży
  • Nadciśnienie przewlekłe u kobiet w ciąży
  • Pemfigoid ciężarnych
  • Zmiany skórne w ciąży
  • Toksoplazmoza w ciąży
  • Małopłytkowość w czasie ciąży
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta