×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Prenatalny okres życia człowieka

dr Żelisława Golańska, psycholog kliniczny
Artykuł pochodzi z książki "Opieka pielęgniarska nad noworodkiem" wydanej przez Medycynę Praktyczną, Kraków 2007

Historia życia człowieka w ciągu dziewięciu miesięcy, które poprzedzają narodziny, jest o wiele bardziej interesująca i obejmuje wiele zdarzeń o dużo większym znaczeniu, niż to wszystko, co dzieje się później w ciągu wielu dziesiątków lat.

Życie prenatalne – to eksplozja zmian, okres, którego istotą jest ogromne, nigdy potem niespotykane tempo rozwoju. Nic nie będzie dodane do faktu między zapłodnieniem a momentem śmierci – z wyjątkiem pożywienia, tlenu i czasu. Przychodzimy na świat „gotowi” do jego odbioru. Wszystko, co dzieje się po urodzeniu jest tylko strukturalizacją funkcji w gotowym już organizmie.

Dziecko w wewnątrzmacicznej fazie życia, w pierwszym ekologicznym środowisku, jakim jest macica, jest niezwykle aktywne, co pozwala na kształcenie funkcji narządów potrzebnych do życia w zewnętrznym środowisku (trening mięśniowy, ćwiczenia przygotowujące do późniejszego ssania). W pierwszym trymestrze życia dziecka w łonie matki tworzą się struktury OUN i istnieje już biochemiczna komunikacja dziecka ze światem zewnętrznym poprzez matkę.

W ciągu życia prenatalnego wykształcają się nie tylko narządy i system nerwowy, ale także powstaje zalążkowa świadomość, kształtuje się struktura osobowości człowieka, tworzą się również biologiczne uwarunkowania do kształtowania się niektórych aspektów osobowości, mających podłoże w funkcji i strukturze układu nerwowego.

Na tym też etapie życia mają początki procesy uczenia się i zapamiętywania, jak również możliwości przejawiania stanów emocjonalnych. Powstanie analizatorów daje możliwości późniejszego odbioru świata. Wykształcają się one według pewnej kolejności: dotyk, zapach, smak, zmysł równowagi i wzrok.

Rozwój rozpoczyna się od organów najbardziej archaicznych, a kończy na tych, które nazwać można najbardziej intelektualnymi. Zmysł smaku kształtuje się wcześnie; kubki smakowe zaczynają już pracować ok. 15. tygodnia życia. Zmysł powonienia, ukształtowany w okresie życia prenatalnego, zaczyna odgrywać ważną rolę tuż po urodzeniu: noworodek rozpoznaje po zapachu swoją matkę, a także jest zdolny odróżnić zapach mleka matki od innych pokarmów. Ta wrażliwość ma istotne znaczenie w mechanizmie karmienia, a także w procesie budowania więzi między dzieckiem a matką.

Analizator słuchowy jest już gotowy w 20. tygodniu życia płodowego. U 4-miesięcznego dziecka można stwierdzić reakcje na dźwięki, u 6-miesięcznego istnieje słuch funkcjonalny i wyraźna preferencja melodii. Dziecko słyszy i rejestruje wszystko to, co dzieje się na zewnątrz i wewnątrz jego świata. A więc wszystkie odgłosy wewnętrzne: przepływ krwi przez aortę, ruchy robaczkowe jelit, głos, a nade wszystko odgłos bicia serca matki, które zostają wdrukowane w pamięć dziecka. Dzieci, nawet w późniejszym okresie, reagują na głos matki i odgłos bicia jej serca (uspokojeniem lub niepokojem, jeśli np. odgłos bicia serca jest zwolniony lub przyspieszony).

Pod koniec okresu prenatalnego pojawia się gotowość lewej półkuli do percepcji mowy, a prawej dźwięków pozostałych.

Wzrok dojrzewa w dwóch pierwszych miesiącach po urodzeniu, ale już w chwili urodzenia dziecko ma zdolność widzenia. Jego oko w tym czasie jest zdolne do akomodacji na odległość 30 cm, czyli na odległość od trzymanego przy piersi dziecka do twarzy matki. Noworodek ma także zdolność odróżniania twarzy ludzkiej i zapamiętywania informacji wizualnej.

Dziecko w łonie matki przeżywa razem z nią uczucia radości, smutku, niepokoju i lęku. Dzięki neurotransmitterom stany emocjonalne matki są przenoszone bezpośrednio na dziecko, które reaguje dokładnie takim samym stanem emocjonalnym, jaki przeżywa matka. Istnieje biochemiczna komunikacja dziecka ze światem zewnętrznym poprzez matkę.

Ważne jest uświadomienie sobie, że dziecko, od samego początku prenatalnego etapu życia, jest odrębnym bytem, indywidualną osobowością. Poza koniecznością akceptacji ciąży, prawidłowego odżywiania się, kobieta winna także uznać odrębność dziecka i dostosować tryb życia do jego wymagań. Do rozwoju miłości macierzyńskiej, tak koniecznej dla zaakceptowania dziecka w przyszłości, konieczny jest prenatalny kontakt z dzieckiem oraz włączenie ojca w proces nawiązywania kontaktów z nienarodzonym.

07.06.2017
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki u kobiet w ciąży
  • Nowotwór złośliwy a ciąża
  • Znieczulenie do porodu
  • Badania prenatalne
  • Zakażenie wirusem cytomegalii w ciąży
  • Nadciśnienie tętnicze u ciężarnych
  • Stan przedrzucawkowy i rzucawka
  • Nadciśnienie przewlekłe u kobiet w ciąży
  • Pemfigoid ciężarnych
  • Zakażenie bakterią Chlamydia trachomatis w ciąży
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta