Mimo że wirus zika jest dość popularnym tematem w mediach, nie ma obowiązku zgłaszania zakażenia tym drobnoustrojem. Jednakże trwają prace nad nowelizacją przepisów, aby taki obowiązek wprowadzić, podobnie jak to miało miejsce w przypadku wirusa gorączki krwotocznej ebola – mówi Główny Inspektor Sanitarny dr Marek Posobkiewicz.
Fot. iStock
Adam Chabiński: Z czego wynika obowiązek zgłaszania przez lekarzy niektórych zakażeń do stacji sanitarno-epidemiologicznych?
Dr Marek Posobkiewicz: Obowiązek zgłaszania niektórych chorób zakaźnych, zakażeń oraz zgonów spowodowanych tymi chorobami wynika wprost z przepisów Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz z dwóch rozporządzeń Ministra Zdrowia.
Pierwsze z nich dotyczy zgłoszeń podejrzenia lub rozpoznania zakażenia chorobą zakaźną lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej. Zawiera ono wykaz zakażeń i chorób zakaźnych objętych nadzorem epidemiologicznym, określa niezbędne formularze zgłoszeniowe, omawia sposób dokonywania zgłoszeń oraz podmioty, którym zgłoszenia są przekazywane.
Drugie rozporządzenie traktuje o biologicznych czynnikach chorobotwórczych podlegających zgłoszeniu i wzorów formularzy zgłoszeń dodatnich wyników badań w kierunku tych czynników oraz okoliczności dokonywania zgłoszeń. Rozporządzenie to określa biologiczne czynniki chorobotwórcze podlegające zgłoszeniu oraz okoliczności dokonywania tych zgłoszeń. Wskazuje ono również właściwe ze względu na rodzaj biologicznego czynnika chorobotwórczego podmioty, do których wspomniane zgłoszenia trafiają. Informacje spływające do stacji sanitarno-epidemiologicznych w miarę potrzeby poddaje się weryfikacji i uzupełnieniom a następnie przekazuje do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, który na zlecenie Głównego Inspektora Sanitarnego dokonuje zestawień, analiz i upowszechnienia tych danych. Dane te służą szybkiemu wykrywaniu i monitorowaniu wybuchów epidemii, wdrażaniu profilaktyki, analizie skuteczności programów zapobiegawczych, w tym szczepień, czy wreszcie formułowanie hipotez na temat etiologii chorób.
Należy podkreślić, że dane te są jedynym wiarygodnym źródłem informacji o sytuacji sanitarno-epidemiologicznej zakażeń i chorób zakaźnych w Polsce.
Jak powinien zachować się lekarz w obliczu pojawienia się nowego zagrożenia, które nie jest ujęte w spisie załącznika rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 lipca 2013 r.? Czy lekarz też ma obowiązek zgłoszenia?
Zgodnie z prawem lekarz ma obowiązek zgłaszania tych chorób, które są wymienione w załączniku wspomnianego rozporządzenia. Nie ma więc obowiązku zgłaszania wszystkich rozpoznanych zakażeń i wszystkich chorób zakaźnych. Określone rozporządzeniem są te zakażenia i choroby zakaźne, które mogą stanowić istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego i w stosunku do których stosuje się przepisy ustawy.
Czasami rzeczywistość wyprzedza przepisy. W takiej sytuacji, gdy pojawiają się nowe zagrożenia podejmuje się działania analityczne oraz ewentualnie wprowadza określone decyzje prawne.
Czy wysnucie podejrzenia zakażenia wirusem zika podlega obowiązkowi zgłoszenia?
Mimo że wirus zika jest dość popularnym tematem w mediach, nie ma obowiązku zgłaszania zakażenia tym drobnoustrojem. Jednakże obecnie trwają prace nad nowelizacją wspomnianej wcześniej ustawy, po to, aby taki obowiązek wprowadzić – podobnie jak to miało miejsce w przypadku wirusa gorączki krwotocznej ebola.
Co w przypadku zakażenia wrodzonego lub zespołu Guillaina i Barrégo? One również podlegają takiemu obowiązkowi?
Obowiązkowi zgłoszenia podlegają ostre, nagminne porażenia dziecięce poliomyelitis oraz inne ostre porażenia wiotkie, w tym również zespół Guillaina i Barrégo. Obecnie trwają dyskusje nad tym, czy wprowadzić obowiązek zgłaszania zakażeń wrodzonych, m.in. wirusem zika.
Czy wszystkie zakażenia wrodzone podlegają obowiązkowi zgłoszenia czy tylko te zamieszczone w rozporządzeniu MZ?
Zgłoszeniu podlegają choroby zakażenia i choroby zakaźne znajdujące się w rozporządzeniu MZ, niezależnie od tego czy to będzie zakażenie wrodzone czy rozpozna się je u osoby dorosłej. Obligatoryjne jest zgłoszenie podejrzenia, rozpoznania lub zgonu z powodu zespołu różyczki wrodzonej. Do obowiązkowych zgłoszeń należy również podejrzenie, zakażenie lub zgon noworodka z powodu innej choroby zakaźnej, widniejącej w rozporządzeniu MZ.
Rozmawiał Adam Chabiński
